Studia poza granicami kraju są obecnie bardzo popularne. Wiele osób decyduje się na kontynuowanie edukacji w krajach europejskich, aby uzyskać dobrą przepustkę do światowej kariery. Dużą popularnością cieszą się także studia w Niemczech, na terenie których znajduje się ponad 400 uczelni wyższych. Umożliwiają one naukę na ponad 16 tysiącach kierunków na poziomie licencjackim i magisterskim, z czego bardzo wiele z nich wykładana jest w języku angielskim, co zdecydowanie ułatwia edukację.
System edukacji wyższej w Niemczech
Niemieckie szkoły wyższe dzielą się na:
- 120 Uniwersytetów (Universitäten)
- 57 Akademii muzycznych i artystycznych (Kunsthochschulen)
- 207 Wyższych szkół zawodowych (Fachhochschulen)
oraz na:
- Szkoły administracji publicznej (Verwaltungsfachhochschulen)7
- Szkoły pomaturalne (Berufsakademien)
Z racji tego, że Niemcy są państwem federalnym, co oznacza, że szkoły wyższe w każdym z nich mogą różnić się zasadami funkcjonowania. W całym kraju obowiązują jednak jednakowe stopnie akademickie. Studia I stopnia trwają 3 lata, a po ich ukończeniu absolwent otrzymuje tytuł licencjata (B.A., B.Sc., bachelor of engineering, itd.). Studia II stopnia, które w większości kierunków trwają dwa lata umożliwiają otrzymanie tytułu magistra (M.A., M.Sc., master of engineering, itd.). Kolejnym etapem edukacji są studia doktoranckie. W zależności od kierunku trwają one od dwóch do pięciu lat i kończą się uzyskaniem tytułu doktora. Na niektórych kierunkach dodatkowo wymagane jest także zdanie państwowego egzaminu. Uczelnie niemieckie stanowią czołówkę szkolnictwa wyższego na świecie. Rok akademicki podzielony jest na dwa semestry: letni i zimowy.
Rekrutacja na studia w Niemczech
Podstawowym dokumentem, który umożliwia podjęcie studiów w Niemczech jest matura. W przypadku ukończenia liceów profilowanych możliwe jest kontynuowanie edukacji tylko na kierunkach o podobnym profilu. Na stronie Niemieckiej Centrali Wymiany Akademickiej (Deutscher Akademischer Austausch Dienst, DAAD) można sprawdzić, czy posiadane świadectwo dojrzałości jest wystarczające, aby rozpocząć studia na wybranym kierunku. Za pomocą wyszukiwarki dostępnej na wspomnianej stronie koniecznie trzeba także sprawdzić, czy dany kierunek nie jest objęty regulacją, tzw. numerus clausus. Kolejnym krokiem jest zweryfikowanie, czy wybrana uczelnia należy do systemu umożliwiającego złożenie jednego kompletu dokumentów podczas ubiegania się o miejsce na kilku z nich. System ten jest ogromną wygodą dla kandydatów, ponieważ objętym nim jest ponad 130 Uniwersytetów, Akademii i Szkół wyższych. Trzeba jednak pamiętać, że system ten wymaga uiszczenia opłaty. Obywatele Unii Europejskiej muszą zapłacić 75 euro za pierwszą wybraną uczelnię oraz 15 euro za każdy kolejny. Ta opcja jest i tak zdecydowanie tańsza niż każdorazowe tłumaczenie i kopiowanie dokumentów.
Niezbędne dokumenty po niemiecku
Każda z uczelni ma swoje własne wymagania dotyczące dokumentów. Niektóre z nich się jednak pokrywają. Najważniejszym dokumentem, który umożliwia wzięcie udziału w rekrutacji jest świadectwo maturalne, a dokładnie jego potwierdzona kopia. Niezbędne jest także posiadanie przetłumaczonej listy przedmiotów i ocen ze szkoły średniej. Należy przygotować także zdjęcie paszportowe, fotokopię paszportu oraz potwierdzenie znajomości języka. Wszyscy kandydaci, którzy nie uczęszczali do niemieckich szkół i nie posiadają niemieckiego świadectwa maturalnego zobowiązani są do przedstawienia dokumentów poświadczających ich znajomość tego języka na poziomie umożliwiającym rozpoczęcie studiów. Niezbędne certyfikaty, które trzeba dołączyć do dokumentów rekrutacyjnych zależą od danej uczelni i kierunku studiów. Większość z nich akceptuje najpopularniejsze z nich, taki jak:
- DSH2/DSH3 – wydawane po zdaniu wewnętrznych egzaminów organizowanych przez uczelnie
- Telc 1
- Telc 2
- TestDaf
Większość uniwersytetów organizuje testy językowe tuż przed rozpoczęciem nauki na pierwszym semestrze. Są to egzaminy DSH (Deutsche Sprachprüfung für den Hochschulzugang). Składają się z pisemnej części, podczas której sprawdzana jest umiejętność rozumienia ze słuchu oraz tekstu czytanego i zasad gramatyki. Kandydaci przygotowują także pisemne wypracowanie. Druga część to egzamin ustny. Do uzyskania miejsca na uczelni konieczne jest uzyskanie wyniku wynoszącego minimum 60% wszystkich punktów.
Niektóre uczelnie wymagają od kandydatów dostarczenie dodatkowo takich dokumentów jak: wniosek o przyjęcie, życiorys, list motywacyjny, potwierdzenie odbycia praktyk itp. Kandydaci starający się o przyjęcie na studia na kierunkach artystycznych lub muzycznych muszą przedstawić swoje portfolio, które będzie potwierdzało konkretne umiejętności. Wszystkie dokumenty wydane w języku polskim muszą zostać przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego, a każde z tłumaczeń uwierzytelnione.
Dokumenty rekrutacyjna kandydaci mogą składać także online. Wystarczy wypełnić wniosek i załączyć ich skany. Gdy rekrutacja przebiegnie pozytywnie i kandydat dostanie się na studia będzie zobowiązany do przedstawienia oryginałów dokumentów w formie papierowej.
Obcokrajowcy planujący rozpoczęcie studiów w Niemczech muszą także pamiętać, że po pozytywnym przejściu rekrutacji muszą w ciągu jednego lub dwóch tygodni zgłosić się do lokalnego urzędu i zarejestrować swój pobyt. W tym celu należy przedstawić paszport, zaświadczenie o zakwaterowaniu ( umowa najmu lub pisemna informacja z akademika) oraz dokument, który potwierdzi przyjęcie na studia.
Trzeba także pamiętać, że studenci rozpoczynający edukację w Niemczech muszą obowiązkowo przedstawić zaświadczenie o przynależności do kasy chorych i o posiadaniu ubezpieczenia zdrowotnego. Aktualna stawka ubezpieczenia, którą trzeba uiścić wynosi 72,17 euro. Istnieje możliwość skorzystania ze zniżek studenckich. W tym celu konieczne jest przedstawianie co semestr zaświadczenia o posiadaniu statusu studenta.
Terminy składania dokumentów
W Niemczech obowiązują dwa terminy, do których można składać dokumenty rekrutacyjne:
- do 15 lipca, dla osób planujących rozpoczęcie nauki w semestrze zimowym
- do 15 stycznia, dla planujących studia w semestrze letnim.
Na kierunkach, które wymagają dodatkowych egzaminów wstępnych lub innych procedur kwalifikacyjnych mogą obowiązywać inne terminy. Przez złożeniem dokumentów warto zapoznać się z dokładnymi informacjami dotyczącymi tej kwestii na stronie danej uczelni.
Edukacja w Niemczech- zasady przyznawania miejsc
Przed rozpoczęciem studiów na kierunkach artystycznych i muzycznych konieczne jest zdanie egzaminów wstępnych. Niektóre z kierunków, nazywane zulassungsfrei umożliwiają rozpoczęcie na nich nauki bez względu na oceny. W Niemczech obowiązuje także zasada Numerus Clasus, która zobowiązuje do poddania się procedurze przyznawania miejsc na podstawie oceny wyliczonej według określonych kryteriów oraz czas oczekiwania na miejsce na danym kierunku. Przydzielanie miejsc na kierunkach z loklanym Numerus Clasus zależy od uczelni. To ona ustala kryteria i zasady rekrutacji. Kierunki takie jak psychologia, medycyna, stomatologia, weterynaria i farmacja obowiązują ogólnokrajowe zasady. Kandydaci muszą złożyć podanie przez stronę internetową bez względu na to, w jakim landzie mieszkają.
Ile kosztują studia w Niemczech?
Edukacja wyższa w Niemczech jest darmowa. Wymagane jest jednak uiszczanie opłat za studia, które wynoszą od 100 do 350 euro i wnoszone są raz w semestrze. Wszystkie informacje dotyczące konkretnych kwot można znaleźć na wspomnianej już stronie Niemieckiej Centrali Wymiany Akademickiej, czyli DAAD.
Podczas studiów konieczne jest znalezienie lokum. Na uczelniach działają studenckie organizacje, które pomagają znaleźć miejsce w akademiku lub hostelu, a także pokoje i mieszkania. Jednoosobowy pokój dla studenta to koszt wynoszący od 120 do 200 euro miesięcznie. Małe mieszkanie studenckie to wydatek rzędu 250-270 euro. Poszukując samodzielnie miejsca do zamieszkania koniecznie trzeba dokładnie przeanalizować treść ogłoszenia. Wiele z nich sformułowanych jest w taki sposób, że podane w nich ceny nie zawierają opłat za media, takie jak prąd czy gaz. Większość właścicieli wymaga zapłacenia kaucji w wysokości jedno- lub dwumiesięcznego czynszu.
Stypendia
Każdy student, także obcokrajowiec może ubiegać się o stypendium w Niemczech. Jego wysokość zależy od różnych kryteriów, takich jak status materialny, znajomość języków czy osiągnięcia naukowe. O pomoc w jego uzyskaniu warto zwrócić się do DAAD, który udzieli szczegółowych informacji dotyczących zasad ich przyznawania. W Niemczech istnieje także kilka organizacji i fundacji, które przyznają stypendia dla osób, które wyróżniają się swoim zaangażowaniem politycznym lub społecznym. Studenci z Unii Europejskiej mogą starać się także o rządowe stypendium BAföG. Jest to nieoprocentowana pożyczka, której maksymalna miesięczna wypłata wynosi 853 euro. Jej spłata rozpoczyna się pięć lat po zakończeniu studiów, a w razie wystąpienia nieprzewidzianych okoliczności, takich jak np. bezrobocie termin jej spłaty może zostać wydłużony lub raty mogą być niższe.
Studenci mogą także zyskać dodatkowe fundusze dzięki możliwościom, jakie daje praca na studiach w Niemczech. Można pracować dowolną liczbę godzin, ale aby uniknąć konieczności płacenia składek na ubezpieczenia społeczne nie można przekroczyć 20 godzin w tygodniu.
