Jednym z pierwszych tematów, jaki staramy się opanować poznając nowy język, są liczebniki główne. To z pewnością rozsądne podejście. Jest to jeden z najważniejszych i najbardziej potrzebnych elementów każdej mowy, dużo bardziej przydatny niż miesiące, dni tygodnia czy kolory. Przydają się one niemal w każdej sytuacji, jaka może nas spotkać za granicą. Od najbardziej oczywistego płacenia w sklepie i pytania o adresy, po numery miejsc w kinie, samolocie czy pociągu. Liczby po niemiecku, szczególnie te dwucyfrowe, z początku budzą w uczniach sporo frustracji, ponieważ z perspektywy naszego ojczystego języka, są one czytane od tyłu i pojawia się wśród nich także kilka wyjątków. W jaki sposób tworzyć i zapisywać liczebniki niemieckie? Czy zawsze zapisujemy je małą literą? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w poniższym artykule. Przedstawimy najważniejsze zasady rządzące światem niemieckich liczb i system, dzięki któremu numery przestaną stanowić trudność i nie będziecie musieli wkuwać ich na pamięć. Dodatkowo na końcu znajdziecie przydatną listę wszystkich liczebników od 1 do 100, która pomoże rozwiać wszelkie ewentualne wątpliwości.
Liczby po niemiecku do 100 – podstawowe zasady
Die Kardinalzahlen, czyli liczebniki główne w języku niemieckim pisane są małą literą. Wyjątek stanowią liczebniki w funkcji rzeczownika, jak na przykład numery linii tramwajowych i autobusowych, oceny itp. W tej sytuacji są one pisane zawsze wielką literą i przybierają rodzaj żeński. Podobnie rzecz ma się w języku polskim gdzie na autobus, lub ocenę oznaczone cyfrą 1, mówimy „jedynka”.
| 0 | zero | die Null |
| 1 | jedynka | die Eins |
| 2 | dwójka | die Zwei |
| 3 | trójka | die Drei |
| 4 | czwórka | die Vier |
| 5 | piątka | die Fünf |
| 6 | szóstka | die Sechs |
| 7 | siódemka | die Sieben |
| 8 | ósemka | die Acht |
| 9 | dziewiątka | die Neun |
| 10 | dziesiątka | die Zehn |
Jak można zauważyć, w tym przypadku przed liczebnikiem znajduje się rodzajnik żeński die. Jest to wyjątek od reguły i należy pamiętać, że gdy liczebnik nie pełni funkcji rzeczownika, nigdy nie stawiamy przed nim rodzajnika. Może on za to zostać poprzedzony zaimkami dzierżawczymi lub wskazującymi, na przykład:
Das sind meine zwei Brüder. – To są moi dwaj bracia.
Wszystkie liczebniki główne w języku niemieckim poza eins, czyli cyfrą 1 są nieodmienne. Eins natomiast odmienia się w taki sam sposób jak rodzajnik nieokreślony, to znaczy:
| Przypadek: | rodzaj męski | rodzaj żeński | rodzaj nijaki |
| Nominativ – Mianownik | ein | eine | ein |
| Gennitiv – Dopełniacz | eines | einer | eines |
| Akkusativ – Biernik | eines | eine | ein |
| Dativ – Celownik | einem | einer | einem |
Osoby początkujące nie muszą oczywiście od razu uczyć się wszystkich tych odmian. Najpierw warto zapamiętać przede wszystkim formy jakie liczebnik eins przybiera w mianowniku. Może się ona przydać przy tworzeniu prostych zdań jak na przykład:
Ich habe eine Tochter. – Mam jedną córkę.
Niemiecki – liczby od 0 do 12
Cyfry po niemiecku oraz liczby 10, 11 i 12 to absolutna podstawa, bez której nie można myśleć o poznawaniu dalszych liczebników. Niestety tu nie ma żadnego systemu, który pomógłby w ich opanowaniu, dlatego trzeba nauczyć się ich na pamięć.
| 0 | null |
| 1 | eins |
| 2 | zwei |
| 3 | drei |
| 4 | vier |
| 5 | fünf |
| 6 | sechs |
| 7 | sieben |
| 8 | acht |
| 9 | neun |
| 10 | zehn |
| 11 | elf |
| 12 | zwölf |
Liczebniki po niemiecku od 13 do 19
Tworzenie liczb niemieckich od 13 do 19 odbywa się za pomocą dodawania do cyfry słowa „dziesięć”, czyli końcówki -zehn.
| 13 | dreizehn |
| 14 | vierzehn |
| 15 | fünfzehn |
| 16 | sechzehn |
| 17 | siebzehn |
| 18 | achtzehn |
| 19 | neunzehn |
Jak można zauważyć, w odmianie liczb 16 i 17, 6 i 7 przed dodaniem -zehn pozbawiane są końcówek: -s w przypadku sechs i -en w przypadku sieben.
Liczby niemiecki – tworzenie dziesiątek.
Dziesiątki w niemieckim tworzymy analogicznie. W tym przypadku do cyfr od 2 do 9 dodawać będziemy końcówkę -zig.
| 20 | zwanzig |
| 30 | dreißig |
| 40 | vierzig |
| 50 | fünfzig |
| 60 | sechzig |
| 70 | siebzig |
| 80 | achtzig |
| 90 | neunzig |
Wśród dziesiątek występują dwa wyjątki. Pierwszym z nich jest 20, w którym zwei, zamieniane jest na zwan, a następnie dodaje się do niego końcówkę -zig. W liczbie 30 nieregularna jest sama końcówka, która w tym przypadku zapisywana jest jako -ßig.
Pozostałe liczby dwucyfrowe w języku niemieckim
Dochodzimy do momentu, w którym nauka liczb niemieckich zaczyna się robić na prawdę ciekawa. Nie należy jednak przerażać się widząc skomplikowanie wyglądające numery, jak na przykład siebienundachtzig. Na szczęście nie znajdziemy tu żadnych wyjątków, poza tymi o których już sobie powiedzieliśmy i jedyne na co będziemy musieli zwrócić uwagę, to odcinanie -s, od eins, w liczbach takich jak 21, czyli po niemiecku einundzwanzig.
Liczebniki niemieckie wyglądają w naszym odczuciu tak dziwnie i niezrozumiale, ponieważ odczytujemy je w sposób odwrotny, niż robimy to w języku polskim. Najpierw podajemy więc liczbę jednostek, a dopiero po niej dziesiątki. Dla przykładu 45 zostanie przeczytane jako „pięć i czterdzieści”, czyli po niemiecku „fünf und vierzig”. Jak w wielu innych przypadkach, Niemcy nie zapiszą oczywiście tych słów oddzielnie, ale prawie zawsze połączą je w jeden, wyglądający dla nas przerażająco twór fünfundvierzig. Wyjątki od tej reguły zdarzają się jedynie wśród wartości większych niż 100. Na szczęście łatwo jest przyzwyczaić się do tego systemu łączenia i odczytywania liczb od tyłu, i po dokładnym opanowaniu numerów od 0 do 12, oraz kilku wspomnianych wyżej wyjątków, niemieckie liczby raczej nikomu nie sprawiają większych problemów.
Podajmy sobie dla utrwalenia jeszcze kilka liczb:
| Liczba: | Sposób tworzenia: | Słownie: |
| 29 | neun + und + zwanzig | neunundzwanzig |
| 31 | eins + und + dreißig | einunddreißig |
| 42 | zwei + und + vierzig | zweiundvierzig |
| 55 | fünf + und + fünfzig | fünfundfünfzig |
| 61 | eins + und + sechzig | einundsechzig |
| 73 | drei + und + siebzig | dreiundsiebzig |
| 87 | sieben + und + achtzig | siebenundachtzig |
| 94 | vier + und + neunzig | vierundneunzig |
Einhundert czy hundert? Jak zapisać 100 w języku niemieckim?
W języku niemieckim 100 możemy zapisać w dwóch wariantach: einhundert, czyli „jedna setka”, lub po prostu hundert. Obie formy są oczywiście poprawne, jednak dłuższego einhundert używa się zazwyczaj wyłącznie, gdy mówimy o okrągłej liczbie 100. Warto zwrócić również uwagę na poprawny zapis liczby, wiele osób bowiem myli się z powodu dużego podobieństwa angielskiego wyrazu „hundred”, również oznaczającego 100, w którym występuje inny szyk liter.
Liczby od 1 do 100 po niemiecku – pełna lista
Na koniec obiecana lista wszystkich liczb niemieckich od 0 do 100:
0 – null
1 – eins
2 – zwei
3 – drei
4 – vier
5 – fünf
6 – sechs
7 – sieben
8 – acht
9 – neun
10 – zehn
11 – elf
12 – zwölf
13 – dreizehn
14 – vierzehn
15 – fünfzehn
16 – sechzehn
17 – siebzehn
18 – achtzehn
19 – neunzehn
20 – zwanzig
21 – einundzwanzig
22 – zweiundzwanzig
23 – dreiundzwanzig
24 – vierundzwanzig
25 – fünfundzwanzig
26 – sechsundzwanzig
27 – siebenundzwanzig
28 – achtundzwanzig
29 – neunundzwanzig
30 – dreißig
31 – einunddreißig
32 – zweiunddreißig
33 – dreiunddreißig
34 – vierunddreißig
35 – fünfunddreißig
36 – sechsunddreißig
37 – siebenunddreißig
38 – achtunddreißig
39 – neununddreißig
40 – vierzig
41 – einundvierzig
42 – zweiundvierzig
43 – dreiundvierzig
44 – vierundvierzig
45 – fünfundvierzig
46 – sechsundvierzig
47 – siebenundvierzig
48 – achtundvierzig
49 – neunundvierzig
50 – fünfzig
51 – einundfünfzig
52 – zweiundfünfzig
53 – dreiundfünfzig
54 – vierundfünfzig
55 – fünfundfünfzig
56 – sechsundfünfzig
57 – siebenundfünfzig
58 – achtundfünfzig
59 – neunundfünfzig
60 – sechzig
61 – einundsechzig
62 – zweiundsechzig
63 – dreiundsechzig
64 – vierundsechzig
65 – fünfundsechzig
66 – sechsundsechzig
67 – siebenundsechzig
68 – achtundsechzig
69 – neunundsechzig
70 – siebzig
71 – einundsiebzig
72 – zweiundsiebzig
73 – dreiundsiebzig
74 – vierundsiebzig
75 – fünfundsiebzig
76 – sechsundsiebzig
77 – siebenundsiebzig
78 – achtundsiebzig
79 – neunundsiebzig
80 – achtzig
81 – einundachtzig
82 – zweiundachtzig
83 – dreiundachtzig
84 – vierundachtzig
85 – fünfundachtzig
86 – sechsundachtzig
87 – siebenundachtzig
88 – achtundachtzig
89 – neunundachtzig
90 – neunzig
91 – einundneunzig
92 – zweiundneunzig
93 – dreiundneunzig
94 – vierundneunzig
95 – fünfundneunzig
96 – sechsundneunzig
97 – siebenundneunzig
98 – achtundneunzig
99 – neunundneunzig
100 – (ein)hundert
